Η ρήξη μηνίσκου είναι ένας συχνός τραυματισμός που συμβαίνει τόσο σε νεαρές (20 -40) όσο και σε μεγαλύτερες ηλικίες (50-75). Συνήθως οφείλεται σε έμμεσο τραυματισμό και συγκεκριμένα προκαλείται μετά από απότομη στροφική κίνηση. Σε νεαρές ηλικίες συμβαίνει συνήθως μετά από αθλητικές δραστηριότητες που απαιτούν επαναλαμβανόμενες στροφικές κινήσεις στο γόνατο όπως στο ποδόσφαιρό, το μπάσκετ, το μπαλέτο. Στις μεγαλύτερες ηλικίες τις περισσότερες φορές προϋπάρχει εκφυλισμός στην άρθρωση του γόνατος (οστεοαρθρίτιδα) ή προηγούμενος τραυματισμός που μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη του μηνίσκου ακόμα και σε απλές καθημερινές δραστηριότητες (ανέβασμα, κατέβασμα σκάλας, περπάτημα σε ανώμαλο έδαφος κλπ.).
Η χρησιμότητα και ο ρόλος των μηνίσκων είναι πολύ σημαντικά για την άρθρωση του γόνατος και πριν μιλήσουμε για τη θεραπεία πρέπει να κατανοήσουμε τη σημασία τους. Ακόμα είναι σημαντικό να τονίσουμε την σημασία των μηνίσκων για την μελλοντική εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας. Συγκεκριμένα σε περιπτώσεις ρήξεις του μηνίσκου αυξάνεται κατα πολύ ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο στο μέλλον γι’ αυτό και η σωστή αντιμετώπισή της ρήξης τόσο χειρουργικά όσο και φυσιοθεραπευτικά είναι πολύ σημαντική και μακροχρόνια για την ποιότητα ζωής του ασθενή.
Έχουμε δυο μηνίσκους τον έσω και τον έξω που βρίσκονται ανατομικά ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες των μηριαίων και κνημιαίων κονδύλων. Το σχήμα τους είναι σαν μισοφέγγαρο και είναι «κατασκευές» από κολλαγόνο φτιαγμένες.
Λειτουργίες των μηνίσκων:
- Είναι υπεύθυνοι για τη μεταφορά φορτίων από τον μηρό στην κνήμη και γενικότερα από την άρθρωση του γόνατος στην άρθρωση του ποδιού. Συγκεκριμένα το μεγαλύτερο φορτίο μεταφέρεται κατά την κάμψη (το 85% και το 50% όταν το γόνατο είναι σε έκταση.
- Συμβάλλουν στην σταθερότητα του γόνατος
- Μειώνουν τους κραδασμούς στο γόνατο επειδή λειτουργούν σαν «αμορτισερ» αυτοκινήτου στην άρθρωση
- Μειώνουν την τριβή μεταξύ κνήμης και μηρού διότι αυξάνουν την επιφάνεια επαφής μεταξύ των δυο αρθρικών επιφανειών
- Λιπαίνουν την άρθρωση
Όταν λοιπόν έχουν ρήξη του μηνίσκου ( μερική ή ολική) η λειτουργικότητά τους μειώνεται και έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο τον πόνο στην περιοχή του γόνατος αλλά επηρεάζονται και οι υπόλοιπες αρθρώσεις όπως το ισχίο, η ποδοκνημική αλλά και η μέση λόγω της όχι ισότιμης κατανομής των φορτίων από το γόνατο σε αυτές και το αντίθετο.
Συμπτώματα της ρήξης μηνίσκου:
- Πόνος στην περιοχή του γόνατος συνήθως εσωτερικά ή εξωτερικά αναλόγως το ποιος μηνίσκος έχει τραυματιστεί
- Οίδημα συνήθως σε οξύ τραυματισμό όχι τόσο σε χρόνιο ή εκφυλιστικής φύσεως
- Πόνος σε δραστηριότητες κυρίως στροφικές ( απότομη στροφική κίνηση στο περπάτημα ή σε αθλητική δραστηριότητα)
- Αίσθηση ότι το γόνατο κάποιες φορές «μπλοκάρει» ή «κλειδώνει» και δεν μπορεί να γίνει καμία κίνηση
Διάγνωση ρήξης μηνίσκου:
Η διάγνωση γίνεται και από την κλινική εικόνα και ειδικά ορθοπεδικά τεστ κατα τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης είτε από τον ορθοπεδικό είτε από τον φυσικοθεραπευτή αλλά και με τη χρήση μαγνητική τομογραφίας (MRI) όπου μπορούμε να δούμε με λεπτομέρεια τα μαλακά μόρια και το είδος της ρήξης του μηνίσκου.
Πρώτες βοήθειες σε οξύ τραυματισμό του μηνίσκου:
- Παγοθεραπεία για 10-15 λεπτά για μείωση του οιδήματος αλλά και του πόνου
- Μείωση των δραστηριοτήτων που αυξάνουν τον πόνο
- Προσαρμογή με την βοήθεια του φυσικοθεραπευτή των καθημερινών δραστηριοτήτων με τέτοιο τρόπο που να μην επιβαρύνεται η άρθρωση του γόνατος και να αυξάνεται ο πόνος
- Επικοινωνία με τον φυσικοθεραπευτή και τον ορθοπεδικό για την σωστή αντιμετώπιση και θεραπεία στα επόμενα στάδια
Στα επόμενα στάδια και ανάλογα την βαρύτητα του τραυματισμού των μηνίσκων αλλά και τους στόχους του ασθενή (αθλητής, ηλικία, δραστηριότητες) η θεραπεία μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία συμπεριλαμβάνει τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής από τον ορθοπεδικό ιατρό που έχει ως στόχο τη μείωση του πόνου (παυσίπονα) και της φλεγμονής αν υπάρχει (αντιφλεγμονώδη), χρήση ενέσιμων υλικών όπως κορτιζόνη, PRP(βλαστοκύτταρα) και τη φυσικοθεραπεία που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στη συντηρητική θεραπεία αλλά και στην αποκατάσταση μετά παό πιθανό χειρουργείο στο μηνίσκο.
Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει είτε την αφαίρεση μέρους του μηνίσκου αρθροσκοπικά είτε τη συρραφή του αν και εφόσον ενδείκνυται. Συνήθως σε νεαρές ηλικίες και λόγω των στόχων του χειρουργείου ανάλογα με τις δραστηριότητες η χειρουργική παρέμβαση ενδείκνυται κυρίως σε ολική ρήξη μηνίσκου. Σε μεγαλύτερες ηλικίες δοκιμάζεται η συντηρητική θεραπεία πρώτα για 2-4 μήνες και αν δεν μειωθούν τα συμτπώματα τότε καταφεύγουμε σε χειρουργική παρέμβαση. Όπως και στην συντηρητική αντιμετώπιση έτσι και στην χειρουργική άμεσο ρόλο παίζει η φυσικοθεραπεία για την σωστή και πλήρη αποκατάσταση του ασθενή και την επανένταξή του στις δραστηριότητες του.
Φυσιοθεραπευτική προσέγγιση στην ρήξη μηνίσκου:
Πρώτα στάδια φυσικοθεραπείας :
Ο στόχος στα πρώτα στάδια είναι η μείωση του πόνου και του οιδήματος γι’ αυτό και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις θεραπείες οι παρακάτω μέθοδοι φυσικοθεραπείας:
- Ηλεκτροθεραπεία
- Θεραπευτικός υπέρηχος
- Θεραπευτικό tape (Kinesio tape)
- Βελονισμός
- Θεραπεία με ραδιοσυχνότητες (Tecar therapy) με στόχο την γρηγορότερη επούλωση
- Επίδεση αν χρειάζεται για σταθερότητα του γόνατος
- Μάλαξη στους μύες της περιοχής για μείωση της δυσκαμψίας και καλύτερη λειτουργικότητα της άρθρωσης
- Χειροπρακτική στις γύρω αρθρώσεις για καλύτερη λειτουργικότητα
- Ισομετρικές ασκήσεις για το γόνατο
Δεύτερο στάδιο φυσικοθεραπείας :
Εφόσον ο πόνος και το οίδημα μειωθεί ακολουθεί το στάδιο της αποκατάστασης το οποίο είναι μέρος της θεραπείας σε ρήξη μηνίσκου είτε αντιμετωπιστεί χειρουργικά είτε συντηρητικά. Η αποκατάσταση περιλαμβάνει τόσο ασκήσεις κλειστής αλυσίδας αρχικά για να σταθεροποιηθεί η άρθρωση του γόνατος ενδυναμώνοντας τον τετρακέφαλο μυ και τους οπίσθιους μηριαίους και ανοιχτής αλυσίδας αργότερα όπως και λειτουργικές ασκήσεις, ασκήσεις ισορροπίας και ασκήσεις προσομοίωσης στα τελευταία στάδια της αποκατάστασης. Είναι σημαντικό να είναι ξεκάθαροι οι στόχοι του ασθενή για να δημιουργηθεί από τον φυσικοθεραπευτή το κατάλληλο κλινικό πρόγραμμα αποκατάστασης.
Ενδεικτικά ασκήσεις που χρησιμοποιούνται σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης μετά από ρήξη μηνίσκου είναι:
- Η άσκηση γέφυρα που προσφέρει καλό έλεγχο στο γόνατο και συγκεκριμένα στην έκταση και κάμψη του χωρίς να επιβαρύνεται η άρθρωση
- Άρση του μέλους σε ύπτια θέση για ενεργοποίηση του τετρακέφαλου
- Κάμψη-έκταση του γόνατος σε καθιστή θέση που προσφέρει έλεγχο στην κίνηση του γόνατος και μειώνει την επιβάρυνση της άρθρωσης
- Διάταση των οπίσθιων μηριαίων είτε στην όρθια είτε στην πρηνή θέση
- Καθίσματα στην όρθια θέση με τη χρήση μπάλας του Πιλάτες στη μέση ακουμπισμένη στο τοίχο για έλεγχο της κίνησης
- Μονοποδική στήριξη για ισορροπία
- Μονοποδική στήριξη και καθίσματα στο ένα πόδι
- Καθίσματα στο ένα πόδι σε σκαλί πάλι έχοντας τον έλεγχο της κίνησης κρατώντας ένα ραβδί στο ένα χέρι για καλή ισορροπία
Προσοχή πρέπει να δίνεται όμως στο ποιες ασκήσεις θα γίνονται σε κάθε στάδιο της αποκατάστασης. Δεν πρέπει να δοκιμάσουμε καμία από τις παραπάνω ασκήσεις χωρίς τη συμβουλή και την κατάλληλη καθοδήγηση από τον φυσικοθεραπευτή μας διότι υπάρχει ο κίνδυνος επιβάρυνσης της άρθρωσης και αύξησης του πόνου.
