Η Διάσταση ορθού κοιλιακού ή αλλιώς diastasis recti είναι ο διαχωρισμός του ορθού κοιλιακού που δημιουργείται κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η ανατομία των ορθών κοιλιακών είναι η εξής
Έχουμε δυο ορθούς κοιλιακούς όπου ξεκινούν από το κάτω μέρος του στέρνου και καταλήγει στο ηβικό οστό στο πρόσθιο μέρος της λεκάνη. Οι ορθοί κοιλιακοί ενώνονται με ένα λεπτό ιστό που λέγεται λευκή γραμμή τη λεγόμενη linea alba όπως βλέπετε στην εικόνα παρακάτω.
Στη περίπτωση διάστασης του ορθού κοιλιακού η λευκή γραμμή που ενώνει τους ορθούς κοιλιακούς χαλαρώνει και εκείνοι απομακρύνονται και έχουμε την παρακάτω εικόνα
Για την κλινική διάγνωση συνήθως κοιτάμε την σοβαρότητα της προεξοχής των κοιλιακών και λιγότερο το μέγεθος του κενού που δημιουργείται από την διάσταση. Ωστόσο, κενό μεγαλύτερο των 25mm έχει αποδειχτεί να αποτελεί σημαντικό κλινικό στοιχείο διάγνωση με τη φυσικοθεραπεία να αποτελεί τη πρώτη γραμμή θεραπείας ανάλογα πάντα τη σοβαρότητα του κενού. Συγκεκριμένα κενό μεγαλύτερο των 2cm θεωρείται παθολογικό. Παρόλα αυτά, και αυτή η μέτρηση είναι σχετική καθώς εξαρτάται από το πού και πώς γίνονται οι μετρήσεις. Μέτρηση πάνω από τον ομφαλό και κοντά στην ξιφοειδή απόφυση το φυσιολογικό πλάτος είναι πιο στενό από την περιοχή κοντά στο ομφαλό ή και πιο κάτω.
Σύμφωνα με τη διαθέσιμη έρευνα και τη χρήση της μέτρησης του κενού από τον φυσικοθεραπευτή σας η μέθοδος μέτρησης είναι η παρακάτω
Σύμφωνα με έρευνες σε περίπτωση που έχω σε ηλικίες κάτω από 45 ετών κενό μεγαλύτερο των 10 mm πάνω από τον ομφαλό, 27mm στο επίπεδο του ομφαλού και 9mm κάτω από τον ομφαλό θεωρείται διάσταση του ορθού κοιλιακού και χρειάζεται άμεση θεραπεία με τη φυσικοθεραπεία να αποτελεί πολύ σημαντικό μέσο θεραπείας και απαραίτητο. Σε ηλικίες πάνω από 45 ετών διάσταση του ορθού κοιλιακού έχουμε όταν έχουμε κενό αντίστοιχα 15mm, 27mm, 14mm. Ωστόσο, όλοι οι αριθμοί είναι σχετικοί γι’ αυτό και έχουμε υιοθετήσει την παραπάνω μέθοδο για μια πιο λειτουργική μέτρηση του κενού και εύχρηστη χρήση από τον ίδιο τον ασθενή για να μπορέσει να δει να έχει μιας μορφής διάσταση και χρειάζεται να συμβουλευτείτε τον φυσιοθεραπευτή του.
Αιτιολογία
Συνήθως η διάταση του ορθού κοιλιακού εμφανίζεται σε γυναίκες αμέσως μετά την εγκυμοσύνη αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε νεογέννητα ειδικά σε πρόωρα μωρά. Η αιτία είναι ότι ασκείται μεγάλη πίεση στην λευκή γραμμή και στους κοιλιακού λόγω του βάρους αλλά έχουμε και αύξηση της ελαστικότητας και χαλάρωση των τοιχωμάτων λόγω της αύξησης την ορμόνης ρηλαξινη κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι ορθοί κοιλιακοί και η λευκή γραμμή διατάσσονται σε πολύ μεγάλο βαθμό λοιπόν και λόγω των ορμονών αλλά και λόγω της μεγέθυνσης της μήτρας όπου ασκεί πίεση στα κοιλιακά τοιχώματα με αποτέλεσμα να έχουμε τον διαχωρισμό των ορθών κοιλιακών όπου είναι εμφανής μετά την εγκυμοσύνη αλλά και φυσιολογικός. Όλες οι γυναίκες έχουν ένα διαχωρισμό των ορθών μετά τον τοκετό όπου κανονικά μετά από 8 εβδομάδες μετά τη γέννα πρέπει να κλείσει το κενό αν αυτό όμως δεν γίνει τότε μιλάμε για διάσταση του ορθού κοιλιακού και πρέπει άμεσα η γυναίκα να επισκεφτεί τον φυσικοθεραπευτή της. Ένας παράγοντας που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διάστασης του ορθού κοιλιακού μετά τις 8 εβδομάδες μετά τη γέννα είναι το μέγεθος του μωρού, τα επιπλέον κιλά της εγκυμοσύνης πέρα του φυσιολογικού(μέχρι 14 κιλά) αλλά και οι πολλαπλές εγκυμοσύνες.
Έχει συμπτώματα η διάσταση ορθού κοιλιακού?
Εκτός από το αισθητικό κομμάτι όπου η διάσταση συνήθως είναι εμφανής και έχουμε και μια προεξοχή της κοιλιάς μπροστά πολλές φορές έχουμε έμμεσα συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τη διάσταση του ορθού κοιλιακού όπως πόνος στη μέση στα ισχία αλλά και δυσλειτουργίες στο πυελικό έδαφος. Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω του ότι ι κοιλιακοί μύες αποτελούν την <ανατομική ζώνη> μας και παρέχουν σταθερότητα στην περιοχή της λεκάνης και κατ επέκταση και στα ισχία αλλά και συμβάλλουν στη καλή λειτουργία και δύναμη των μυών του πυελικού εδάφους. Ακόμα αδυναμία μπορεί να εμφανιστεί στη περιοχή της μέσης, της λεκάνης και των ισχίων με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ποιότητα ζωής μιας νέας μητέρας καθιστώντας καθημερινές δραστηριότητες όπως το σήκωμα του παιδιού πολύ δύσκολες.
Θεραπεία της διάστασης του ορθού κοιλιακού
Αρχικά η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη γι’ αυτό και ξεκινάμε από αυτό ακολουθώντας τις συμβουλές του φυσικοθεραπευτή μας πο είναι ο ειδικός για να σας βοηθήσει με αυτό όπως και τη θεραπεία αν χρειαστεί.
Η πρόληψη γίνεται κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και περιλαμβάνει τα παρακάτω
- Θέσεις για τη σωστή αλλαγή θέσεων από τη μια θέση στην άλλη (πάντα ερχόμαστε στη πλάγια θέση και μετά σηκωνόμαστε αποφεύγουμε την αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης)
- Αποφεύγουμε να σηκώνουμε βαριά αντικείμενα και αν πρέπει να σηκώσουμε κάτι χρησιμοποιούμε τα ισχία μας και κυρίως τα κάτω άκρα ερχόμενοι σε ημικάθισμα
- Ασκήσεις πυελικού εδάφους με τη συμβουλή του φυσικοθεραπευτή
- Κλινικό πιλάτες για εγκύους αποφεύγοντας τους κλασικούς κοιλιακούς, ροκανίσματα κυρίως από το τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης και μετά η οποιοδήποτε είδος ήπιας άσκησης όπως και υδροθεραπεία, άσκηση στο νερό περπάτημα κτλ
- Χρήση ειδικής ζώνης επιδέσμου κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και για τις 8 εβδομάδες μετά
Θεραπεία διάστασης ορθού κοιλιακού
Η θεραπεία ανάλογα το βαθμό της διάστασης αποτελείται από φυσικοθεραπεία συντηρητική θεραπεία δηλαδή συνήθως αν το κενό είναι μέχρι 2cm και χειρουργική παρέμβαση με φυσικοθεραπεία μετά αν το κενό είναι μεγαλύτερο ή αν ο αισθητικό κομμάτι δεν βελτιωθεί όπου πρέπει να συμβουλευτείτε ειδικό πλαστικό.
Η φυσικοθεραπεία περιλαμβάνει
- Συμβουλές για το σήκωμα βάρους αλλά και τις αλλαγές θέσεων όπως παραπάνω
- Επανεκπαίδευση της ενεργοποίησης των κοιλιακών μυων και των μυων του πυελικού εδάφους
- Επανεκπαίδευση σωστής στάσης σώματος
- Διαφραγματική αναπνοή με ενεργοποίηση του εγκάρσιου κοιλιακού μύ
- Αποφυγή των κλασικών κοιλιακών όπως τα ροκανίσματα
- Ειδικό πρόγραμμα ασκησιοθεραπειας για διάσταση ορθού κοιλιακού από ειδικά εκπαιδευμένο φυσικοθεραπευτή
