Ο ώμος ή αλλιώς γληνοβραχιόνια άρθρωση έχει τη μεγαλύτερη κινητικότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες αρθρώσεις. Αυτή του η ιδιότητα έχει το πλεονέκτημα να μπορούμε να κινούμε τον ώμο μας προς πολλές τις κατευθύνσεις αλλά και το μειονέκτημα να είναι ο ώμος επιρρεπής σε τραυματισμού κυρίως σε εξαρθρώσεις. Εξάρθρωση στον ώμο έχουμε συνήθως σε αθλητές νεαρής ηλικίας μετά από κάποιο τραυματισμό και σε μεγαλύτερες ηλικίες συνήθως μετά από πτώση με το χέρι σε υπερέκταση. Τα εξαρθρώματα του ώμου γίνονται συχνά και συγκεκριμένα κυμαίνονται από 11.5-26.2 ανά 100.000 άτομα τον χρόνο (Leroux et al., 2014) και εμφανίζονται συνήθως σε νεαρές ηλικίες κάτω των 40 ετών.
https://www.freepik.com/free-photo/3d-render-male-figure-with-close-up-shoulder-joint_1195200.htm#page=1&query=shoulder%20&position=0
Τα εξαρθρώματα του ώμου χωρίζονται σε 3 μεγάλες κατηγορίες και 2 υποκατηγορίες:
Μεγάλες κατηγορίες
- Πρόσθιο εξάρθρωμα
- Οπίσθιο εξάρθρωμα
- Κάθετο εξάρθρωμα (Luxatio Erecta)
Το πιο συχνό εξάρθρωμα είναι το πρόσθιο το οποίο χωρίζεται σε δυο υποκατηγορίες:
- Οξύ τραυματικό εξάρθρωμα
- Επαναλαμβανόμενο τραυματικό εξάρθρωμα
Το οξύ πρόσθιο τραυματικό εξάρθρωμα προκαλείται συνήθως από απότομη έξω στροφή και έκταση του ώμου. Εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και συνοδεύεται τις περισσότερες φορές από τραυματισμό του στροφιαίου πετάλου, των μυών που συμβάλλουν στις στροφικές κινήσεις του ώμου. Μεγαλύτερο από το 50% των ανθρώπων με πρόσθιο εξάρθρωμα ώμου συνοδεύεται από κάποιο τραυματισμό στους στροφείς του ώμου. Τα επαναλαμβανόμενα εξαρθρώματα του ώμου συμβαίνουν πιο πολύ σε νεαρές ηλικίες και μπορεί να οφείλονται είτε σε παλαιότερους τραυματισμούς του ώμου όπως κατάγματα είτε σε ρήξη στους τένοντες του στροφιαίου πετάλου χρόνιους ή οξείς που έχουν ήδη δημιουργήσει μια αδυναμία και έλλειψη σταθερότητας στον ώμο οπότε είναι πιο εύκολο να εξαρθρωθεί ειδικά αν μιλάμε για έναν νεαρό αθλητή όπως κάποιον που το άθλημα του απαιτεί επαναλαμβανόμενες ρήξεις σφαίρας με τον ώμο. Η συχνότητα επανεμφάνισης εξαρθρώματος του ώμου είναι συχνή με αυξημένο τον αριθμό των πρόσθιων εξαρθρωμάτων (Simonet, 1984).
Συμπτώματα εξαρθρωμένου ώμου μπορεί να είναι:
- Ο τρόπος τραυματισμού (πτώση πάνω στο χέρι ενώ βρίσκεται σε υπερέκταση)
- Έλλειψη κινητικότητας του ώμου λόγω πόνου
- Συγκράτηση του τραυματισμένου μέλους από το υγιές
- Πρήξιμο στην περιοχή του ώμου
- Ο πόνος δεν είναι συνεχής είναι πολύ έντονος και έρχεται και φεύγει
- Αίσθηση ότι βγαίνει ο ώμος από τη θέση και ακούγεται ένας ήχος ‘κλικ’
- Εμφάνιση ατροφίας των μυών του ώμου και αδυναμίας
- Κάποιες φορές αίσθηση μουδιάσματος
Εκτός από τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση που περιλαμβάνει ειδικά τεστ για τη διάγνωση του εξαρθρώματος ώμου χρησιμοποιείται και η ακτινογραφία X-Ray.
Αντιμετώπιση εξαρθρώματος ώμου
Η άμεση αντιμετώπιση περιλαμβάνει ανάταξη του ώμου σαν πρώτη γραμμή θεραπείας και αν χρειαστεί μετά ανάλογα τους τραυματισμούς που μπορεί να υπάρχουν στα μαλακά μόρια( μύες, τένοντες, συνδέσμους) και στα οστά ακολουθεί χειρουργείο που γίνεται αρθροσκοπικά από ειδικά εκπαιδευμένο ορθοπεδικό χειρουργό. Το μεγαλύτερο μέρος της θεραπείας ωστόσο είναι η αποκατάσταση που πρέπει να γίνεται από τον φυσικοθεραπευτή και μόνο που έχει τις κατάλληλες και απαραίτητες γνώσεις ανατομίας, φυσιολογίας και θεραπείας.
Η αποκατάσταση χωρίζεται σε στάδια ανάλογα το στάδιο της θεραπείας:
- Στο οξύ στάδιο χρησιμοποιούνται φυσικά μέσα και φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση του πόνου και του οιδήματος. Συγκεκριμένα η χρήση πάγου για 10 λεπτά τη φορά, αναλγητικά φάρμακα πάντα με τη συμβουλή του ιατρού, ηλεκτροθεραπεία, θεραπευτικός υπέρηχος, χρήση kinesio tape αλλά και βελονισμού είναι κάποια από τα μέσα με τα οποία μπορούμε να μειώσουμε τον πόνο και γενικά τα αρχικά συμπτώματα. Ακόμα παθητικές κινήσεις από ειδικά εκπαιδευμένο φυσικοθεραπευτή και ήπιες ασκήσεις ενεργητικές στις κοντινές αρθρώσεις όπως στον αυχένα, στον αγκώνα και την πηχαιοκαρπική βοηθούν στη διατήρηση της κινητικότητας, της καλής αιμάτωσης και της λειτουργικότητας τόσο των υπόλοιπων αρθρώσεων όσο και της άρθρωσης του ώμου στα όρια βέβαια του πόνου.
- Στο υποξύ στάδιο όπου ο πόνος είναι μειωμένος και το οίδημα έχει αρχίσει και υποχωρεί ξεκινάμε πάντα με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή ήπιες υποβοηθούμενες – ενεργητικές ασκήσεις στην άρθρωση του ώμου με στόχο την αύξηση και της λειτουργικότητας αλλά και της δύναμης των μυών της περιοχής. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στην καλή ενδυνάμωση και σταθερότητα των μυών του στροφιαίου πετάλου επειδή αυτοί επηρεάζονται άμεσα λόγω της θέσης αλλά και της λειτουργίας του
- Στο τελικό στάδιο συνεχίζουμε με ασκήσεις ενεργητικές στην άρθρωση του ώμου και χρησιμοποιούμε και λάστιχα αλλά και βάρη ανάλογα την φυσική κατάσταση του ασθενή. Είναι σημαντικό πλέον σε αυτό το στάδιο να βάλουμε στο πρόγραμμα ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας, ισορροπίας και λειτουργικές ασκήσεις χρησιμοποιώντας τις μυϊκές αλυσίδες που βρίσκονται κοντά στην περιοχή του ώμου.
Το σωστό και φυσιοθεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης είναι πολύ σημαντικό τόσο για την εξάλειψη των συμπτωμάτων μετά από το εξάρθρωμα ώμου (Πόνος, αδυναμία, έλλειψη ελέγχου) όσο και για την μείωση των πιθανοτήτων επανεμφάνισης του εξαρθρώματος. Συγκεκριμένα, τελευταίες έρευνες έδειξαν πως η αποκατάσταση με τη βοήθεια ειδικού εκπαιδευμένου φυσικοθεραπευτή είχε καλύτερα αποτελέσματα σε ασθενείς με εξάρθρωμα ώμου σε σχέση με ένα συνηθισμένο πρόγραμμα ενδυνάμωσης στο σπίτι (Eshog, 2020). Για την ακρίβεια ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ασκήσεων, σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή, στο οποίο υπήρχαν ασκήσεις ενδυνάμωσης, συγχρονισμού, ισορροπίας, ιδιοδεκτικότητας και λειτουργικές ασκήσεις αποτελεί ένα πολύ αποτελεσματικό μέσο θεραπείας για τα εξαρθρώματα του ώμου. Επίσης σύμφωνα με αυτήν την έρευνα η συχνότητα των ασκήσεων πρέπει να είναι στα αρχικά στάδια καθημερινή με 2 σετ των 20 επαναλήψεων σε κάθε άσκηση και αργότερα να μειωθεί στις 3 φορές την εβδομάδα. Αυτό όμως είναι ένα ενδεικτικό πρόγραμμα κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός και η θεραπεία πρέπει να καθορίζεται μετά από σωστή αξιολόγηση και να διαφέρει από τον έναν στον άλλον ανάλογα τις ανάγκες του.
Όσον αφορά τις χειρουργικές μεθόδους σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες τα αποτελέσματα της θεραπείας μπορεί να είναι καλύτερα αν ένας ασθενής χειρουργηθεί άμεσα μετά από οξύ εξάρθρωμα ώμου και ακολουθήσει μετά την κατάλληλη αποκατάσταση (Kavaja, 2018). Δεν έχει όμως υπάρξει αρκετή έρευνα για να ενισχύσει το ίδιοι και για τα χρόνια ή επαναλαμβανόμενα εξαρθρώματα.
